Once genelinde seçim olgusu ardından özelinde Turkiye'de10 ağustos'ta "ilk" defa yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi üzerine kimi çözümlemelerin ardından kısa ve orta vadeli bir siyasi projeksiyonla çeşitli hipotetik tezler ileri sürmeye çalışacağım.
V. Metin Bayrak
Secim, demokrasinin, siyaset kurumunun sıklıkla kullandığı, rejimlerin türünün ayırt edici özelliği olarak görülen bir enstrüman diye tanımlanabilir. Peki tek başına seçim ya da seçimler, "second best" denen demokrasinin işlemesini için yeterli midir? Temsili demokrasi, doğrudan demokrasi gibi demokrasi pratikleri yaşanmakta. Yerlesik iktidar yapılanmaları, kök saldıkça hukuku eğip bükerek uzun yıllara ihtiyaç duyan hukuksal kurumlaşmayı sekteye uğratarak güçlenmesine mani olmakta.
Secim, demokrasinin maymuncuğu gibi göründüğüne, temel ölçüt olarak kullanıldığına sıklıkla tanık oluruz. Totaliter diye adlandirilan pek cok ülkede devlet başkanlarının seçimlerle koltuklarında oturduklarına tanık oluruz. Neredeyse oyların tamamını alan 'çağcıl kral'lar, gelen eleştirileri seçimle geldiklerini iddia ederek bertaraf etmeye çalışırlar. Oysa genel kanaat, demokrasi ve siyaset bilimi literatürü aksini söyleyen örneklerle doludur. Akademik yaklaşımlar ya da bilgiler bir yana konu ülkelerdeki 'demokrasi' pratikleri, yönetim ve hukuk tasarrufları ne yaşandığını anlamak için yeterlidir çoğu zaman.
Secimler soz konusu olduğunda demokrasinin görece kurumlaşmadığı türkiye gibi ülkelerde yerleşik iktidar ve şürekasınca maniple edilen dolaşımda terminoloji ve bununla beslenen 1984vari retorikler, "çoğunlukçuluk"u "çoğulculuk"un yerine ikame ederler. Erdogan tarafından sıklıkla anılan ve karşı karşıya kaldığı her türden eleştiriyi göğüslemek için kullanılan "milli irade" kavramı, güncel olması bakımından tipiktir.
Secimler, demokrasi icin "gerekli kosul"dur, "yeterli kosul" degildir. Cunku, temelminsan haklari ve ozgurlukleri secim ya da referandum konusu degildir. Soyle ki, kadinlarin egitim hakki, referandum konusu yapilsa ve %51 secmen, "hayir" dese, bu, demokrasi mi olacaktir? Bu konuyla ilgili en guzel ornek, Isvicre'de burkayla ilgili yapilan referandumdur, federal mahkame oylamaya izin vermistir, oysa ABD federal mahkemesi, benzer bir talep geldiginde reddettmis, insan hak ve hurriyetlerinin oylamaya tabi tutulamayacigini ifade etmistir.
Konuyla ilgi girisin ardindan Turkiye'de bugun yapilan CB secimlerindekintaraflara dair birkac kelam ederek bu kisa yaziyi birkac tezle bitirmeye calisalim.
Erdogan
Erdogan, kemik secmeninin gozunde artik toteme donusmustur, o, artik bir tur atadir. Kabilenin dogrugu metafizik/fizik yari-tanridir. Olcusu, sinirlandirilamazlik; ayirt edici ozelligi yanilmazliktir. Yanilmak, yeterli gucte olmamak, totem olmakla celisir. Kitlenin tapinircasina bir tur papalik atfettigi Erdogan, yanilmazlik mevkiine getirilmistir. Turkcede bu durumu en guzel anlatan deyim, "Seyh ucmaz, muridi ucurur."
Erdogan, alacagi kesin secimlere agresifce saldirmis, zihnindeki devlet tipini hayata gecirmek icin %60'lara ihtiyac duymaktadir. Gittikce artan guc zehirlenmesi, mevcutla yetinmesine mani olmakta. Hep daha fazlasini istemekte; bu da iki temel nedene dayandirilabilir:
a. 12 yildir surekli secim kazanan ve iktidarini pekistiren siyasi kisilik, bir tur uyusturu bagimlisi haline gelmistir. Her basari, iktidar, secim kazanma, beyin kimyasini etkiler, bunun sureklilik kazanmasiysa sozu edilen uyusturucu bagimliligini yaratir. Doz asimi gerceklesmis, cin siseden cikmistir, iktidar yoksunlugu, kriz demektir ve Erdogan krize girmek istemez butun bagimlilar gibi.
b. Hakkindaki yolsuzluk ve diger iddialari bastirmak, ortmek, muhaliflerin sesini iyice kesmek icin mevcut gucunden daha fazlasina ihtiyac duymaktadir.
Bu iki nedenden dolayi alani daralan Erdogan, Nefret soylemleri arasinda 'birinci' siraya gecen "... daha cirkini Ermeni dediler." ile siyasi anlamda bir tur "meczup" oldugunu ilan etmistir. Iktidar, en cok ona sahip olani esir alir, Erdogan da iktidar tarafindan uzun sure esir alinmis, iktidar tarafindan gordugu bu uzun sureli 'iskence' sonucu rasyonalitesini kaybetmis ve bir meczuba donusmustur.
Ekmeleddin cephesi
Cati adayi diye lanse edilen Ihsanoglu, 'muhalefet' tarafindan Erdogan'in galibiyetini itibarsizlastirma girisimidir. Turkiye ve dunya politikasinda CHP ve MHP'nin, yanina garnitur olarak konan diger 'tabela' partilerinin retorikleri ve temsillerinin hehangi bir karsiligi artik yoktur ya da etkisi yok hukmundedir. Aday gosterenn'lider'lerin kendi yok hukmundeki koltuklarini korumalarina hizmet edebilir sadece.
Dermistas
Demirtas, arkasindaki guclu Kurt Hareketi'ne HDP acilimiyla birlikte Turkiye partisi vizyonu ekleyerek muthis bir dalga yaratmis durumda. Devsirme cati adayi komedisi ve guc zehirlenmesinden musdarip Erdogan arasindan "soyleyecek sozu olan" biri olarak one cikmasi beklenen bir sonuctu ama Turkiye'de pek cok kesim tarafindan sempatiyle karsilanmasi ya da bu olcude taraftar bulmasi, sanirim, beklenmiyordu. Kurt hareketi, CHP'nin yillardir "isgal" ettgi alandan saga kaymasiyla bosalan sosyal demokrat ve alevi secmenleri temsil etmek icin Turkiye Partisini vizyon olarak hayata gecirdi. Tuttu da. Bugunku secimlerde %10 barajini asan bir Demirtas, 2015 genel secimeleri neticesinde olusacak meclis aritmetigini ciddi olcude etileyecektir.
Raslamsal tezler
Iktidar, denge uzerine kuruludur. Nasil ki tek ayakli bir yapi ayakta duramaz, iki ayaklisi, salinir ve cok kirilgan olur, uc ayaklisi ya da sacayagi uzerine kurulu olan dengelidir ama herhangi birinin sekteye ugramasi ya da metal yorgunlu yasamasi durumunda tasidigi iktidar salinir ve icindeki diyalektik dengeyle varligini surduren hayat sukunetini, guvenligini ve bunlara bagli olarak da refahini kaybeder.
Iktidarin 'kazan'in icindeki renkleri temsil etmesinin kosulu, ittifaklardan gecmekte; ittifaklar ne kadar cesitlendirilebilirse denge o kadar mukemmel hale gelecek ve mukavemeti iyilesecektir.
Iktidar, nerede atomize hale geliyorsa onu dagitmak, onceliki sorumluluktur.
Iktidar zehirdir, sulandirilmadikca yasami zehirler.
10 agustos 2014, Bingol
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder